Italya -Türkiye - İtalya'nın Dış Ticareti

İTALYA'NIN DIŞ TİCARETİ

İtalyan ekonomisinde ve İtalya’nın en önemli ticaret ortakları olan AB ülkelerinde ve ABD ekonomisinde yaşanan durgunluk, Euro’nun dolar karşısında aşırı değerlenmesi gibi faktörlerin etkisi ile 2003 yılında İtalya’nın ihracatı yüzde (-) 5,2, ithalatında ise, yüzde (-) 2,9 gerileme ortaya çıktı. Bu dönemde İtalya’nın dış ticaret dengesi 1,6 milyar Euro fazla verdi. Ancak, dış ticaret fazlası 2002 yılındaki 8,4 milyar dolarlık seviyesinin bir hayli gerisinde kaldı. Dış ticaret fazlası geçen yıla kıyasla yüzde 79 oranýnda azaldı. İtalya’nın dış ticareti geleneksel olarak fazla vermiyor, ancak dış ticaret fazlasý 2001 yılından itibaren giderek geriliyor.

İtalyan İstatistik Enstitüsü (ISTAT) en son verilerine göre, 2003 yılında İtalya’nın ihracatı yüzde (-) 5,2 azalarak 255,1 milyar Euro, ithalatı ise, yüzde 2,9 azalarak 253,5 milyar Euro oldu. İtalya'nın 2003 yılı toplam ticaret hacmi 508,7 milyar Euro seviyesinde gerçekleşti.

	1999	2000	2001	2002	2003	Değişim 2002/03
İthalat	207,015	258,507	263,757	261,226	253,529	-2.9
İhracat	221,040	260,413	272,990	269,064	255,164	-5.2
Dış Ticaret Dengesi	14,025	1,906	9,233	7,838	1,635	-79.1
Dış Ticaret Hacmi	428,055	518,920	536,747	530,290	508,693	-4.1

2001 yılında toplam mal ihracatı 272,9 milyar Euro, toplam mal ithalatı ise, 263,7 milyar Euro olarak gerçekleşti. Dış ticaret fazlası 9,2 milyar Euro seviyesine ulaştı. 2002 yılında toplam mal ihracatı 265,3 milyar Euro, toplam mal ithalatı ise, 256,8 milyar Euro olarak gerçekleşti. 2002 yılında toplam mal ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3 oranında azalarak 265,3 milyar Euro, ithalat ise, yüzde 4 oranında gerileyerek 256,8 milyar Euro oldu.

2003 yılında İtalya’nın ihracatında önemli yer tutan ürünleri makine aksam ve parçaları, taşıt araçları, tekstil ve konfeksiyon ürünleri, kimyasal ürünler, elektrikli makine ve cihazlar, gıda, mobilya, ayakkabı, deri ve kauçuk ve plastik maddeler oluşturdu.

2003 yılında ilk 11 aylık döneminde hemen hemen tüm endüstri kollarının ihracatında düşüş yaşanırken, en yüksek gerileme ulaşım araçları (yüzde -2), mobilya (yüzde -8), elektrikli cihazlar (yüzde -7,7), tekstil konfeksiyon (yüzde -6,4), kauçuk ürünleri (yüzde -7,4) ihracatında gözlendi.

İTHAL ETTİĞİ MALLAR

İtalya’nın ithal ettiği önemli ürünlere bakıldığında; makineler, nakliye ve binek araçları, kimyasal maddeler, enerji ürünleri, tekstil, kumaş ve deri giyim, gıda, kağıt ve kauçuğun ön sıralarda yer aldığı görülüyor.

ÜRÜN	2002	2003	Değişim (%)	Pay (%)
Taşıt araçları aksam ve parçaları	31,606,697,137	32,366,269,292	1.6	13.1
Kazanlar, fırınlar makineler aksam ve parçaları	28,323,574,984	26,870,568,705	-7.7	10.8
Mineral yakıtlar mineral yağlar ve müstahzarları	23,339,344,796	23,606,141,348	1.0	9.5
Elektrikli makine ve cihazlar ile aksam ve parçaları	20,719,355,895	20,503,043,027	-2.4	8.3
Plastik ve plastikten mamul eşya	9,236,369,487	9,263,450,615	-1.9	3.7
Demir çelik	8,119,964,755	8,905,227,086	7.4	3.6
Organik kimyasal ürünler	8,668,640,040	8,691,719,165	-0.7	3.5
Farmasötik ürünler	7,731,544,913	8,038,922,747	3.4	3.2
Optik aletler,tıbbi ve cerrahi cihazlar,aksam ve parçalar	7,137,069,739	6,818,266,612	-5.9	2.8
Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları	4,400,264,667	4,504,372,103	1.9	1.8
Ýnci, kıymetli taş ve metal mamulleri	5,407,003,831	4,325,614,877	-20.5	1.7
Kağıt ve karton ürünleri	3,988,467,986	3,837,994,703	-6.2	1.5
Ağaç ve ağaçtan eşya	3,610,372,746	3,578,374,283	-2.9	1.4
Ayakkabı	3,233,438,238	3,364,044,347	3.7	1.4
Etler ve yenilen sakatat	3,084,861,525	3,139,096,860	7.6	1.3
Örme giyim eşyası ve aksesuarları	2,949,070,851	3,195,586,034	-0.2	1.3
Alüminyum ve alimünyumdan eşya	3,197,382,754	3,100,737,815	-4.6	1.3
Kimyasal ürünleri	2,938,652,729	2,977,584,062	1.3	1.2
Demir çelikten eşya	2,614,201,984	2,761,288,025	3.2	1.1
Toplam	252,842,105,072	247,924,618,944

İthalatta azalış gözlenen başlıca ürünler elekrikli cihazlar (%-4,3), makine ve aksam(%-3,4), demir celik ürünleri (%-3,3), kagıt karton (%-7)ve kauçuk ürünleri (%-3) olmuştur. İtalya’ ya ihracatımızda önemli yer tutan sektörlerden taşıt araçları ve yan sanayiinde İtalya’nın toplam ithalatındaki düşüş %-0,8, tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde ise %-1,7 seviyesinde olmuştur.

İhracatın %53,9 lık kısmı AB ülkeleri ile yapılırken. Almanya %13,Fransa %12 Ingiltere %7, Ispanya %6 pay ile AB içerisndeki en önemli Ticaret Ortakları olmuştur. AB dışındaki en önemli ticaret ortakları ise, %9’luk pay ile ABD, %5 ile EFTA ülkeleri, %7 ile AB’ne katılacak yeni aday ülkeler, yaklaşık %1,5’luk payları ile Türkiye, Rusya, Çin ve Japonya sıralanmaktadır. 2003 yılında İtalya’nın ihracatını en fazla arttırdığı ülkeler AB’ne katılan ülkeler(%7), Türkiye %(%16), EFTA Ülkeleri (%5,7) olumuştur.

                    İthallatta İlk On Ülke           İhracatta ilk On Ülke
                    2001     2002    2003       2001     2002      2003
1 Almanya   47,077 45,613 45,857    40,096   36,305 35,620 Almanya 1
2 Fransa      29,648 28,987 28,692    33,69     32,274 31,660 Fransa 2
3 Hollanda   16,587 15,08    14,806    26,242   25,854 21,971 ABD 3
4 İngiltere   13,539 12,867 12,163    18,474   18,311 17,885 İngiltere 4
5 ABD         12,891 12,506 10,272    16,955   16,823 17,987 İspanya 5
6 İspanya    11,18   11,761 12,289     9,839      9,361    9,991 İsviçre 6
7 Belçika     11,543 11,202                 8,3          8,12      6,895 Belçika 7
8 İsviçre      9,604    9,724    9,047     7,279      6,793    6,099 Hollanda 8
9 Çin           7,483    8,307    9,546     5,927      5,811    5,905 Avusturya 9
10 Rusya     8,536   7,915     8,248     5,394      5,518     5,546 Yunanistan 10

Bu dönemde ithalatın ise %57,6’lık kısmı AB ülkeleri ile yapılmış, AB ülkeleri içerisinde içerisinde Almanya %13, Fransa %12 ve İspanya %6,3’lük pay ile en önemli ticaret ortakları konumunu korurken, AB dışında sırasıyla ABD(%4,8), Çin(%3.2), Japonya (%2)ve Rusya(%3) önemli tedarikçi ülkeler arasında yer almıştır.

2003 yılında Ülkemiz İtalya’nın ithalatında %1.1’lik payıyla 17, ihracatında ise %1,5’lik 11. sırada yer almıştır.

İTHALAT POLİTİKASI

İtalya, Avrupa Birliği ve Dünya Ticaret Örgütü’nün bir üyesidir. ve Avrupa Para Birliği’ne katılmış bir ülkedir.

İtalya’nın Üyesi Olduğu Diğer Uluslararası Kuruluşlar:

AfDB, AsDB, Australia Group, BIS, BSEC (observer), CCC, CDB, CE, CEI, CERN, EAPC, EBRD, ECE, ECLAC, EIB, EMU, ESA, EU, FAO, G- 7, G- 8, G-10, IADB, IAEA, IBRD, ICAO, ICC, ICFTU, ICRM, IDA, IEA, IFAD, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, Interpol, IOC, IOM, ISO, ITU, LAIA (observer), MINURSO, MONUC, NAM (guest), NATO, NEA, NSG, OAS (observer), OECD, OPCW, OSCE, PCA, UN, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNIFIL, UNIKOM, UNMEE, UNMIBH, UNMIK, UNMOGIP, UNTSO, UPU, WCL, WEU, WHO, WIPO, WMO, WTO.

Para politikası, Maastricht Anlaşması ile getirilen kriterler çerçevesinde yürütülmekte ve Avrupa ortak para birimi Euro kullanılmaktadır. Ayrıca İtalya, AB içinde kişilerin serbest dolaşımına ilişkin Shengen Anlaþması’na da taraf bir ülkedir.

AB üyesi olan İtalya'da dış ticaret, AB norm ve kurallarına göre yürütülmektedir. İtalya’nın AB’nin ortak dış ticaret politikası dışında ulusal bazda bir dış ticaret mevzuatı mevcut bulunmakta, dış ticaret alanındaki ulusal mevzuat, AB direktiflerinin ulusal mevzuata aktarılması ile yürütülmektedir. Bu çerçevede, uluslararası anlaşmalarla ticareti yasaklanan mallar dışında ithali yasak ürün bulunmamaktadır. İhracatta tek idari belge ve faturaya ilave olarak AB düzenlemelerine, bazı durumlarda İtalya’nın iç mevzuatına ve uluslararası anlaşmalara uygun olarak ihracatın yapılacağı ülkeye ihraç edilecek ürüne göre değişen kontrol ve kayıt belgeleri ile birlikte serbestçe yapılabilmektedir.

Türkiye’ye yapılacak ihracat için A.TR, EFTA ve Doğu Bloğu ülkeleri EUR1 AKP ülkeleri için FORM A belgesi ve diğer üçüncü ülkeler için menşe belgesi aranmaktadır.

Eski ve kullanılmış mal ithalatında teknik özelliklerini yitirmemiş olmaları ve çevre ve güvenlik açısından gerekli şartları sağlamaları koşulu ile bir kısıtlama bulunmaktadır.

Bu kapsamda, AB Komisyonu tarafından belirlenen Ortak Gümrük Tarifesi tatbik edilmektedir. Tarım ürünleri ticaretinde AB’nin Ortak Tarım Politikaları çerçevesinde ortak piyasa düzenleri uygulanmakta, sanayi ürünlerinde AB içerisinde ortak düzenlemeye tabi malların ithalatında sağlık çevre ve güvenlik koşullarına uygunluk şartı aranmaktadır. Bu çerçevede başta sanayi Bakanlığı olmak üzere, Sağlık Bakanlığı ve Tarım Bakanlıkları tarafından piyasa gözetimi ilkeleri çerçevesinde kontroller uygulanmaktadır.

Avrupa Birliği’nin bir üyesi olarak İtalya, AB’nin üçüncü ülkelerle yaptığı anlaşmalara taraf olup Ortak Dış Ticaret politikasını uygulamaktadır. Bu çerçevede EFTA ülkeleri, merkezi ve Doðu Avrupa ülkeleri, Akdeniz ülkeleri, Meksika, Güney Afrika Cumhuriyeti ve Şili gibi AB’nin STA imzaladığı ülkelerle serbest ticaret anlaşması hükümleri geçerli olurken, AB’nin gelişme yolundaki ülkelere GSP mekanizması çerçevesinde uyguladığı tek taraflı taviz sisteminin yürürlüğü sürdürülmektedir.

AB ülkeleri ile İtalya arasında gümrük vergileri ve eş etkili vergilerle miktar kısıtlamaları ve benzeri önlemlerden muaf olarak mallar serbest dolaşırken, AB dışındaki ülkelere Ortak Gümrük Tarifesi uygulanmakta. Tarım ürünleri itibariyle AB’nin ortak tarım politikası çerçevesinde ortak piyasa düzenlemeleri ve telafi edici mekanizmalar uygulanmaktadır. İthalatta KDV piyasa fiyatı ve gümrük vergisi üzerinden tahsil edilmekte ve gümrük vergisinin matrahı AB Komisyonu direktiflerince DTÖ Gümrük Kıymet Kodu hükümlerine paralel olarak belirlenmektedir. İthalatta haksız rekabetin önlenmesine ilişkin anti damping kuralları AB düzeyinde ve AB Komisyonu tarafından uygulanmaktadır.

Tarife Dışı Engeller:

Serbest ticarete dayalı bir dış ticaret rejiminin bulunduğu İtalya ithalat için herhangi bir izne ya da lisansa gerek yoktur. Ancak bazı ürünler için İtalya’ya giriş yapabilecekleri ihtisas gümrükleri ve limanlar belirlenmiştir. Su ürünleri ve canlı hayvan ve et ürünleri ve bazı tarımsal ürünlerde ise Sağlık Bakanlığı’nın uygun görüşünün alınması gerekmektedir. Anti damping ve anti sübvansiyon tedbirleri AB düzeyinde ve AB Komisyon’nun içtihatları çerçevesinde uygulanmaktadır.

Kaynak: www.dtm.gov.tr