TİCARİ ENGELLER

 

Karşılıklı Ticarette  Karşılaşılan Bazı  Sorunlar     

1.Genel Hususlar

1)  AB üyesi olan İtalya'da dış ticaret, AB norm ve kurallarına göre yürütülmektedir. Ülkemiz ile AB arasında 1 Ocak 1996 tarihinde yürürlüğe giren Gümrük Birliği çerçevesinde  İtalya ile ticaretimizde sanayi ürünleri itibariyle gümrük vergisi, miktar kısıtlamaları  ve eş etkili kısıtlamalar  üçüncü ülkelere karşı ortak gümrük tarifesi uygulanmakta ve  ticarette taraflar arasında mevzuat ve uygulamadan kaynaklanan önemli bir sorun yaşanmamaktadır.  

2)   İtalya ile ticaretimizde genel olarak firmalar arası ticari ilişkiler düzenli ve sorunsuz yürütülmektedir. Ancak, ticari ilişkilerimizde diğer avrupa ülkelerine nazaran bazı güçlükler  yaşanmaktadır. Bankacılık sisteminin ağır işlemesi, komisyonların yüksekliği ve bürokrasinin ağır işlemesi dış ticaret  işlemlerinde  zaman zaman aksamasına neden olmaktadır.  

3)   İtalya ülkemiz açısından bir geçiş ülkesi ve AB’ne giriş kapısı özelliğini taşımaktadır. AB ile ticaretimizde Trieste limanı başta olmak üzere İtalya ve Türkiye arasında tesis edilmiş ro-ro taşımacılığı  büyük önem arz etmektedir. İhraç ürünlerimiz açısından AB’ye giriş noktası olması bakımından İtalyan gümrükleri kontrol ve inceleme noktaları olmakta başta su ürünleri olmak üzere gıda ve tarım ürünlerinin veteriner  sağlık kontrol işlemleri gümrük veterinerlik ofislerince yapılmaktadır. Tüm belgelerin eksiksiz olması halinde kontrol ve analiz işlemlerinin 2-3 gün hatta 1 hafta almakta. Zaman Zaman  bu kontroller neticesinde yaşanan gecikme sorunlarla ilgil şikayetler  müşavirliğimize intikal etmekte, gerek ilgili gümrük idarelerinin  veterinerlik ofisleri gerekse İtalyan Sağlık Bakanlığı nezdinde yapılan girişimler neticesinde çözümlenmeleri mümkün olabilmektedir. Sözkousu sorunların asgariye indirilmesi için firmalarımızın  ihracatla ilgili tüm belgeleri eksiksiz olarak hazırlamaları , Tarım ve Köyişleri Bakanlığımız tarafından düzenlenen analiz raporlarının sağlıklı ve detaylı olarak düzenlenmesi önem arz etmektedir. Ancak son dönemde İtalya gümrüklerinde polis tarafından arama yapma(uyusturucu) amacıyla 2-3 gün ekstradan araç bekletmelerinin yaşandığı yolunda şikayetler alınmaktadır. Özellikle daha önce yanlış beyanda bulunan nakliye firmalarının yüklerinin daha sıkı kontrole tabi tutulduğu işlemlerinin daha uzun zaman aldığı gözlenmektedir.  

4)   2003 yılı içerisinde  özellikle fındık, kuru incir ve kuru mevve ile yaş meyve sebze ürünlerinde, ihracatımızın dönemsel olarak yoğunlaştığı yılın son aylarında İtalyan Gümrük İdarelerinde yapılan kontrollerin sıkılaştırıldığı, analizlerin sonuçlarının zaman aldığı ve güvenilirliğinin tartışılır olduğu, gümrüklerdeki, analiz sonuçlarına itiraz edilmesi ve yeniden analiz yapılması sürecinde uyulması gereken süre şartlarına riayet edilmediği ve ilave  maliyetlerin üstlenilmesi hususlar farklı gümürk idareleri arasında yeknesak bir uygulamanın bulunmadığı gibi konularda ihracatçı firmalarımızın şikayetlerinde  yoğunlaşma yaşanmıştır. 

5)   İtalya’ya yönelik  gıda ürünleri ihracatımızda bazı ürün grupları   Sağlık Bakanlığı tarafından ön izin ve kayıt sistemine tabidir. Sözkonusu ürünlerde İtalyan makamlarının Bürokratik işlemleri ağır yürütmesi ve izin prosedüründeki  uygulamaları karmaşık ve detaylı hale sokması nedeniyle başvuru sahibi ihracatçı firmalarımızn gereken izin belgelerini zamanında edinmekte güçlük çektikleri gözlenmektedir.  

6)   İtalya ile ticaretimizde genel olarak firmalar arası ticari ilişkiler düzenli ve sorunsuz yürütülmektedir. Ancak, çok önemli miktar ve sayıda olmamakla birlikte İtalya'ya mal sevkeden firmalarımızdan bazıları mal bedellerinin tahsilinde güçlüklerle karşılaşmakta ve bu durum, zaman zaman Türk Eximbank’ın ihracat sigortası kredilerinin tahsilinde güçlüklere neden olmaktadır. Eximbank tarafından tahsil edilemeyen  22, ihracat bedeli için müşavirliğimiz tarafından ilgili İtalyan firmalar nezdinde  girişimde bulunulmuş sözkonusu alacakların önemli bir kısmının tahsilatı hızlandırılmıs yada tahsil edilemeyen alacaklar için ilgili firmalara ihtiyac duyacakları  hukuk hizmetinin temini için  destek sağlanmıştır.  

7)   İtalyan ticaret ortakları ile hukuki ihtilafa düşen firmalarımızn sayısında artış gözlenmektedir. İtalya’da özellikle orta ve güney bölgelerinde mevcut  küçük ve orta ölçekli  pek çok firmanın akreditifle çalışmak ve banka garantisi vermek istemediği yerine, vesayik mukabili ve vadeli sözleşme ile çalışma eğiliminde bulunmakta, bu durum firmalarımızın zaman zaman ihraç bedellerinin tahsilinde italyan firmaları ile sorunlar yaşamalarına sebep olmaktadır. Firmalarımızın bu sorunlarla karşılaşmamaları için sevkiyat öncesi gerekli araşatırmaları yapması , garantili bir ödeme şeklini tesis etmeleri ve mümkünse kontratlarını uluslararası hukukun kabul ettiği UNCTAD tarafından yayımlanan formatlara uygun olarak ve profesyonel hukuki destek alınarak hazırlanması gerekmektedir. Daha çok  küçük ölçekli ihracatçılarımızın ticaret akitlerinde gerekli özeni göstermemelerinden kaynaklanan sözkonusu uzlaşmazlıkların çözümü için Müşavirliğimizce ilgii firma ve  ticaret odaları nezdinde gerekli girişimlerde bulunulmasına karşın  çözümsüz kalan ihtilaflar hukuki takibe intikal etmektedir. Bu çerçevede, yurtdışında oluşan hukuki ve finansal problemlerde başvuruda bulunulacak merciler ve çözüm yollarına yardımcı olacak profosyonel hukuki danışma kurumlarının oluşturulması ve bu konuda ihracatçıların bilgilendirilmesinde fayda görülmektedir.  

8)   Italya’da kamuya açık ihalelere iştirak eden Türk firmaları, Ülkemizin DTÖ Anlaşması çerçevesinde Kamu alımları Anlaşmasına taraf olmaması nedeniyle, AB mevzuatında üçüncü ülke tedarikçilerine uygulanan kısıtlamalardan etkilenmektedir.  Özellikle altyapı, su , elektrik ve telekom şebekeleinin inşa ve tedarik ihalelerinde AB mevzuatı çerçevesinde İtalyan Kanunlarında da uygulanan %50 yerli tedarik kriteri firmalarımızın bu alanda pazara girişi önünde engel teşkil etmektedir.

2.Ticaret Politikası  Önlemleri

1)    İtalya ile Türkiye arasında tarım ürünleri ticareti 1/98 sayılı Türkiye-AB Ortaklık Konseyi Kararı çerçevesinde  sürüm kolaylıkları tanınmaktadır. Ancak, ülkemizin et ithalatına getirdiği kısıtlama gerekçesiyle ülkemiz çıkışlı domates salçası ve karpuz ihracatında AB Komisyonu kararı ile tarife kontenjanı kullandırılmamaktadır.   

2)    Ülkemizden İtalya’ya yönelik su ürünleri ihracatımız Tarım Bakanlığımız tarafından yapılan bildirim baz alınarak  AB Komisyonu tarafından her yıl yayınlanan liste çerçevesinde izin verilen firmalar tarafından gerçekleştirilebilmekte, benzer bir şekilde bağırsaklar ve bazı et ürünlerinde ihraç izni verilen  firma listeleri her yıl AB Komisyonu tarafından yayımlanmaktadır.  

Anti Damping

1)    Ülkemiz tarafından, 3904.10 GTİP pozisyonu altındaki İtalya menşeli Polivinil Klorür ürünlerinde(PVC-S)  02.11.2001 tarihinde başlatılan anti damping soruşturması  6.2.2003 tarihinde tamamlanmış olup, European Vinyls Corporation  (Italia) S.p.A firması ton başına 25 ABD Doları, diğer firmalara da  ton başına 45 ABD Doları kesin anti damping vergi uygulamasına başlanmıştır.  

2)    İtalya’ya ihracatımız içerisinde önemli bir yer tutan demir çelik dikişli tüpler ve borularda AB Komisyonu tarafından 26.3.2002 tarihinden itibaren %0 ile % 6 arasında değişen oranlarda anti damping kesin önlem uygulamasına başlanmıştır.Uygulama devam etmektedir.   

3)    İtalya’ya ihracatında diğer önemli bir kalem olan Renkli Televizyonlarda, AB Komisyonu tarafından ÇHC, G.Kore ve Malezya menşeli tüp kullanılarak Türkiye’de üretilen renkli televizyonlara Ağustos 2002 itibariyle  %24,5 – %12,3 arasında değişen anti damping vergi uygulamasına  başlanmıştır.Uygulama devam etmektedir.

Hayvan Hastalıkları ve İthalat yasakları

1)    Italya’da görülen Newcastle hastalığının görülmesi üzerine 1.8.2003 tarihinde İtalya orijinli bir kısım canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin ülkemize ithalatı 1.8.2003 tarihinde yasaklanmıştı.Sozkonus hastalık tehdididnin ortadan kalması üzerine, İtlaya orijinli veya çıkışlı canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin italatına uygulanman sözkonusu yasak 20.2.2004 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır.|  

2)    İtalya'da görülen BSE hastalığı nedeniyle, 23.1.2001 tarihinden itibaren bu ülkeden Ülkemize canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin ithali yasaklanmıştır.   Sözkonusu yasak halen yürürlüktedir.  

3)    İtalya'nın önce Sardunya adasında daha sonra başka bölgelerinde de görülen "Mavidil Hastalığı" nedeniyle,  Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nın 29.11.2000 tarihinden itibaren koyduğu İtalya menşeli canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin Ülkemize ithal yasağı değiştirilerek, yasak kapsamının İtalya'nın sadece Sardunya adası, Calabria ve Sicilya bölgelerine uygulanması  kararlaştırılmıştır. Sözkonusu yasak halen yürürlüktedir.  

4)    İtalya'da kümes hayvanları arasında "avian influenze" bulaşıcı hastalığının görülmesi üzerine Tarım ve Köyişleri Bakanlığı 25.5.2001 tarihinden itibaren İtalya menşeli canlı kümes hayvanları ve hayvansal ürünlere ithalat yasağı uygulaması getirmiştir.Sözkonusu yasak halen yürürlüktedir. 

3.Türk Girişimcilerinin Şirket Kuruluşlarında Karşılaştıkları Bazı Sorunlar:  

Yüzde yüz Türk sermayeli şirketlerin kurulması, ülkemiz girişimcileri bakımından firma ve temsicilik ofisi kuruluşu aşamasında İtalyan Kanunlarına göre yasal bir engel bulunmamasına rağmen Ticaret odalarının coğu zaman yetkilerini bu süreci uzatmak yada engellemek için kullandıkları gözlenmektedir.  17 Haziran 2003 tarihinde 4875 sayılı kanun ile yürürlüğe giren yabancı sermaye kanunumuzdaki değişikliklere ve yatuımcılar için getirilen minimum sermaye kriterinin kaldırılmış olmasına karşın, İtalyan Dışişleri Bakanlığı tarafından Mütekabiliyet prensibi çerçevesinde Türk yatırımcıların minimum  50.000 ABD doları sermaye getirmesi şartı halen muhafaza edilmektedir. Özellikle  hissedarların ve Türkiye’den gelecek profesyonellerin oturma ve çalışma izinlerinin alınması aşamasında da güçlüklerle karşılaşılmaktadır.

 

Bu çerçevede İtalyan makamları firmanın faaliyetlerinin ve performansının takibini bir ön koşul olarak getirmektedir.Oturma ve çalışma izinlerinin ancak bu izleme sonunda oluşacak kanaate göre değerlendirilmekte dolayısıyla firma kuruluş izni ile bahsi geçen diğer iki iznin kendiliğinden alınması imkan dahilinde bulunmamaktadır.  Bu durum İtalya’da yatırım yapmak isteyen özellikle küçük orta ölçekli girişimcilerimiz için ciddi engel teşkil etmektedir.  

 

Bu çerçevede, Türk Müteşebbislerinin İtalya’da yatırım yapmaları önündeki engellemelerin kaldırılması için gerekli girişimlerin yapılması önem arz etmektedir.

Bu kapsamda ayrıca, taraflar arasında 1995 yılında imzalanmış ancak henüz yürürlüğe konulmamış olan “Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması”nın iki ülke arasında yatırım yapmayı ve kamu ihalelerine katılım konusunda kolaylık sağlayıcı hükümler ihtiva edecek şekilde revize edilerek işlerlik kazandırılması önemli bir adım olacaktır.
 

4.Karayolu Ulaştırması - Geçiş Kotaları

AB ile ticaretimizde Trieste limanı başta lmak üzere İtalya ve Türkiye arasında tesis edilmiş ro-ro taşımacılığı  büyük önem arz etmektedir. Avrupa’ya ihraç edilen ürünlerin önemli bir kısmı  karayolu ile İtalya üzerinden taşınmaktadır. Ayrıca son yıllarda iki ülke ticaret hacminde ortaya çıkan artış neticesinde  ikili anlaşmalarla tahsis edilen karayolu ulaştırma kotaları  ihtiyaca cevap vermekte yetersiz kalmaktadır.  Geçiş belgeleri kotaları yıllık ihtiyacı karşılamamakta ve yıl içinde Kasım, Mayıs ve Ağustos aylarında üç bölüm halinde verilen kotalar zamanında önce tükenmekte ve nakliye firmalarımız ve ihracatçılarımız güçlük ve ilave maliyetlerle karşılaşmaktadır. Bu hususlar Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanımız Sn. Kürşat TÜZMEN ile İtalyan Üretken Faaliyetler Bakanı Sn. Antonio MARZANO arasında 7 Temmuz 2003 tarihinde Palermo’da gerçekleştirilen ikili görüşmede ele alınmış ve İtalayan bakan talebimizin ilgili makamlara iletilerek takip edileceğini ifade etmiştir.

 

Türkiye – İtalya Kara Ulaştırması Karma Komisyonu’nun son toplantısı  24-25 Eylül  2003 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilmiştir.  Toplantıda 2003 yılı için Türk tarafına  ikili transit taşımacılıkta geçerli olmak üzere ilave 4000, İsviçre ve Fransa’ya transit taşımalar için ilave 1000 adet geçiş belgesi  sağlanmıştır. 

 

Imzalanan Protokol ile 2004 yılı için Türk tarafına  ikili transit taşımacılıkta geçerli olmak üzere 25000 (7000 adeti çevre dostu güvenli taşıtlar için olmak üzere)  geçiş belgesi sağlanması için anlaşmaya varılmıştır. Dolayısıyla uzunca bir dönemdir firmalarımız tarafından şikayet konusu olan bu sorunun çözümü yolunda önemli bir ilerleme kaydedilmiştir.

 

Kaynak: www.dtm.gov.tr

 

ItalyaOnline.Net/Business