İTALYA'NIN TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ

 

İTALYA-TÜRKİYE DIŞ TİCARETİ (1000$)

 

İtalya ile ticaretimiz 2000 yıllarda yükseliş trendi içine girdi ve 2001 yılından bu yana önemli artış gösterdi. Türkiye ile İtalya arasındaki ticaret hacmi 2002 yılında tarihindeki en yüksek seviye olan 6,3 milyar dolara yükseldi. Ticari ilişkilerimizdeki yükseliş trendi 2003 yılında hızlanarak devam etti. 2003 yılının Ocak-Kasım döneminde iki ülke arasındaki ticaret hacmi yüzde 2,4 artarak 7,6 milyar dolara yükseldi. İtalyan Ulusal İstatistik Enstitüsü ISTAT tarafından yayımlanan geçici toplam yıllık veriler itibariyle, 2003 yılında İtalya’nın Türkiye’den ithalatı Euro bazında yüzde 13,5 artarak 3,3 milyar Euro, Türkiye’ye ihracatı yüzde 16 artarak 4,7 milyar Euro olarak gerçekleşti. İki ülke arasındaki ticaret hacmi 8 milyar Euro olarak gerçekleşirken İtalya lehine ticaret açığı 1,4 milyar Euro seviyesinde oldu.

TÜRKİYE İTALYA TİCARETİ (000 $ )

 

1999

2000

%

2001

%

2002

%

2003

%

Ihracat

1,682,556

1,789,307

6.3

2,342,186

30.9

2,237,366

-4.5

3,166,800

33.6

 

-payı  

 

6.3

6.3

 

7.5

 

6.4

 

7

 

  -sırası

 

4

4

 

3

 

4

 

4

 

Ithalat

3,192,081

4,332,788

35.7

3,484,129

-19.6

4,101,790

17.7

5,446,000

32.8

 

-payı  

 

7.8

8.0

 

8.6

 

8.1

 

8

 

  -sırası

2

2

 

2

 

2

 

2

 

Ticaret hacmi

4,874,637

6,122,095

25.6

5,826,315

-4.8

6,339,156

8.8

8,612,800

35.9

Ticaret açığı

1,509,525

2,543,481

68.5

1,141,943

-55.1

1,864,424

63.3

2,279,200

22.2

 

İtalya'ya ihracat yapan

 

 

 

 

 

 

 

 

 

firma sayısı

2,819

2,904

3.0

3,129

7.7

3,488

11.5

-

 

 

İtalya'dan ithalat yapan

 

 

 

 

 

 

 

 

 

firma sayısı

10,967

12,177

11.0

10,435

-14.3

11,826

13.3

-

 

 

 

2001 yılında İtalya'ya ihracatımız ilk kez iki milyar dolar'ın üzerinde gerçekleşmiş ve 2000 yılına göre çok önemli bir oranda % 30,4’lük bir artışla 2,3 milyar dolara yükselmiştir. 2002 yılında söz konusu ülkeye ihracatımız İtalyan ekonomisinde gözlenen yavaşlama özellikle de tüketim harcamalarında ve sanayi üretiminde gözlenen düşüşten etkilenerek yüzde 4,5 oranında azalmış ve 2,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.


İthalatımız ise Türkiye ekonomisinde yaşanan canlanma ve ithalat talebinin artmasına paralel olarak 2002 yılında % 17,7 oranında yükselmiş ve 4,1 Milyar Dolar seviyesine ulaşmıştır. İtalya’dan ithalatımız ise toplam ithalatımız içerisinde yüzde 8,1 oranında bir paya sahip olurken italyanın ihracatı içerisinde ülkemizin payı %1,6 seviyesinde olmuştur.


2003 yılında İtalya’ya ihracatımız genel ihracatımızdaki artış trendine paralel olarak %33,6 oranında artarak 3,2 milyar Dolar seviyesine ulaşmıştır. Ulaşılan bu seviye İtalya’ya yönelik ihracatımızın 1999 yılındaki seviyesine göre yaklaşık 2 kat arttığına işaret etmektedir.


2003 yılında İtalya’dan ithalatımızın %32,8 oranında büyüyerek 5,4 milyar Dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Türkiye ile İtalya arasındaki ticaret ilişkilerinde denge hemen hemen tüm tarihi boyunca İtalya lehine olmuştur. Özellikle Gümrük Birliği sonrası dönemde sanayicilerimizin daha uygun koşullarda girdi ve yatırım malı taleplerinin AB pazarına yönelmesi nedeniyle dış ticaret dengesinde İtalya lehine artış gözlenmiştir. 2003 yılında Dış ticaret açığımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %22 oranında artarak 2,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.

İtalya, ekonomik ve ticari ilişkiler bakımından Türkiye için olan önemini korumaktadır. Son beş yıldır devamlı olarak Türkiye'nin ithalatında Almanya'dan sonra ikinci sırada yer alan İtalya, Türk sanayicisinin ihtiyaç duyduğu girdi ve yatırım mallarının önemli bir tedarikçisi durumundadır. Aynı şekilde ülkemizin toplam ihracatı içerisinde dördüncü sırada yer alan İtalya 2003 yılında yine bu konumunu muhafaza etmiştir.
2003 yılında İtalya'ya ihracatımız, toplam ihracatımız içerisinde yüzde 7 oranında pay alırken, İtalyanın toplam ithalatı içerisinde %1,1 ‘luk bir paya sahip olmuştur. İtalya’dan ithalatımız toplam ithalatımız içerisinde %8’lik bir paya sahip olurken, Ülkemiz İtalyanın toplam ihracatı içerisinde %1,5 lik paya sahip olmuştur. Aynı zamanda 2003 yılı içerisinde İtlaya’nın ihracatını arttırdığı üçüncü ülkeler arasında EFTA ülkeleri ve AB’ye katılan Ülkeler ile birlikte ilk sıralarda yer almaktadır.

Son yıllarda İtalya istikrarlı bir pazar görünümü vermiş, İtalya pazarına yönelik dış ticaretimizin ürün bazında çeşitlendirilmesi sağlanmıştır. Bu çerçevede ihraç edilen madde sayısı 3441’e ithal ettiğimiz maddelerin sayısı 11.145’e ulaşmıştır. 2003 yılında İtalya'ya ihracat yapan firmalarımızın sayısı yaklaşık 4000, ithalat yapan firmalarımızın sayısı ise yaklaşık 12.000 olarak kaydedilmiştir.
 

İhracat ve İthalatımızda Başlıca Ürünler


İhracat

Son yıllarda İtalya’ya yönelik ihracatımızın ürün bileşiminde önemli bir gelişme gözlenmektedir. Geçmişte ihracatımızda tekstil konfeksiyon, demir çelik ve tarım ürünleri gibi geleneksel ihraç sektörlerimizin ağırlığı sözkonusu iken, özellikle son dönemde AB pazarında rekabet gücü kazanan otomotiv sanayi ürünleri ve elekrikli makine ve cihazlar gibi katma değer ve teknolojisi yüksek ürünlerin giderek İtalya’ya yönelik ihracatımızda ağırlık kazanmaya başladığı gözlenmektedir.

İtalya'ya ihraç ettiğimiz ürünler arasında ilk sıraları; dizel yarı dizel motorlu araçlar, motorlu kara taşıtları aksam ve parçaları, elektrikli makine ve cihazlar (renkli TV, buzdolabı ve çamaşır makinası), demir-çelik yassı hadde ürünleri, pamuk, pamuk ipliği, örme giyim eşyası, feldspat, kabuksuz fındık, portland çimento, klinker, tişört, mücevherci eşyası aksamı, zeytinyağı almaktadır.
2003 yılı içerisinde taşıt araçları , taşıt araçlarının aksam ve parçaları, tekstil, hazır giyim, gıda,demir çelik ürünleri, Kuyumculuk ürünleri , zeytinyağı, elektrikli cihazlar, makine aksam ve parçaları ihracatında önemli artış gözlenmektedir.
Bunun yanısıra İtalya, ülkemizin geleneksel tarımsal ürünleri ihracatında önemli pazar konumunu muhafaza etmektedir. Tarımsal ürünler ihracatımızda başlıca ürünler olan zeytinyağı, fındık, kuru incir, ve antep fıstığı ihracatında İtalya ilk sıralarda yer almaktadır.

Ülkemizin sanayi malları ve maden ihracatında ise İtalya, bakır ile kimyevi maddeler ve mamulleri ihracatında birinci, alüminyum ve maden ihracatında ikinci demir-çelik ihracatında beşinci, makine aksam ve parçaları ihracatında ikinci, motorlu kara taşıtları ihracatında üçüncü ve mineral yağ ihracatında ikinci sıradadır.

İtalya’ya yönelik ihracatımızdaki geleneksel olarak rekabet gücü yüksek ürünlerimizin yanısıra son yıllarda otomotiv sanayi ürünleri aksam ve parçaları, makine cihazlar, beyaz eşya ve elektrikli cihazlar ihracatında önemli gelişme kaydetmiştir. Otomotiv sanayi ürünlerinde Fransa, Almanya,Belçika, İngiltere gibi AB ülkelerinin yanısıra Japonya, Güney Kore Polonya gibi ülkeler italyan pazarının başlıca tedarikçileri arasındadır. Ancak ülkemiz bu sektördeki ihracatını 2000 yılından itibaren yaklaşık 3 misli arttırmıştır. Özellikle 2500 silindir ve üzeri yarı dizel araçlar ile 2500cc’ye kadar olan benzinli araçlar İtalya’ya yönelik ihracatımızda ilk sıralarda yer almaktadır. Ayrıca otomobil lastiği, vites kutusu ve debriyaj gibi motorlu araçların aksam ve parçalarının ihracatında önemli gelişme gözlenmektedir.

İtalya’ya yönelik renkli televizyon ihracatımız ise miktar bazında iki kat artmış ve ülkemiz 2002 yılında 13.5 milyon adet ile İtalya pazarında Fransa ve İspanya’nın ardından üçüncü sırada yer almıştır. Elektrikli makine ve cihaz sektöründeki ihracatımız 2003 yılında %21 gibi yüksek bir hızla büyümeye devam etmektedir.

Özellikle tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde ülkemiz İtalya’nın önemli tedarikçileri arasında yer almaktadır. Pamuk. pamuk ipliği ve pamuklu mensucatta ve özellikle örme giyim eşyası, kumas ihracatımız 2003 yılında önemli artış göstermiştir. 2003 yılında tekstil ve hammaddeleri ihracatımız %34, konfeksiyon ürünleri ihracatımızda ise %45’lik artış gerçekleşmiştir.


İtalya’nın Türkiye’den İthalatında Başlıca Ürünler(EUR)
 

FASIL

2002

2003

 Değişim

Pay

87-taşıt araçları aksam ve parçaları

672,349,875

754,403,374

12.2

22.6

85- elektrikli makine ve cihzlar ile aksam ve parçaları

203,671,704

241,300,791

18.5

7.2

72-demir-çelik

122,424,030

219,242,239

79.1

6.6

84-makineler aksam ve parçaları

179,420,514

196,887,201

9.7

5.9

52-pamuk

165,958,566

173,889,738

4.8

5.2

61- örme giyim eşyası ve aksesuarları

115,542,033

168,836,918

46.1

5.1

25-taş, kireç, alçı, çimento

168,297,655

159,492,424

-5.2

4.8

8-yenilen meyvalar, kabuklu yemişler

150,507,309

150,772,602

0.2

4.5

27-mineral yakıtlar mineral yağlar ve müstahzarları

128,051,520

123,495,884

-3.6

3.7

62- örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarları

116,306,927

101,137,300

-13.0

3.0

40-kauçuk ve kauçuktan eşya

84,775,095

97,079,577

14.5

2.9

73-demir çelikten eşya

72,813,015

70,357,318

-3.4

2.1

15- hayvansal ve bitkisel yağlar

31,906,761

70,065,508

119.6

2.1

60-örme kumaş

43,937,758

65,949,082

50.1

2.0

70-cam ve cam ürünleri

60,771,445

57,751,629

-5.0

1.7

54-sentetik iplik

50,823,799

57,597,610

13.3

1.7

63- mesucattan mamul diğer eşya

43,188,041

54,643,381

26.5

1.6

76-alüminyum ve aluminyum işleme

39,758,983

47,602,179

19.7

1.4

55-sentetik elyaf

57,229,796

47,381,044

-17.2

1.4

74-bakır ve bakırdan eşya

39,571,723

43,492,713

9.9

1.3

39-plastik ve plastikten mamul eşya

33,140,887

39,272,314

18.5

1.2

71-altın,kıymetli taş kuyumculuk ürünleri

27,234,593

38,794,029

42.4

1.2

Toplam ithalat

2,936,242,452

3,333,942,334

13.5

100.0

 

İthalat
2003 yılında İtalya'dan yaptığımız ithalatta hemen tüm maddelerde artış göstermiştir. 2003 yılı içerisinde de bu trend devam etmiş, İtalya, Türkiye’nin iki numaralı tedarikçisi konumunu korumuştur. İtalya’dan ithal edilen ürünler arasında ilk sırayı karoser ve otomotiv sanayi ürünleri, ile renkli televizyon tüpleri almaktadır. Ayrıca telekomunikasyon cihazlarının aksam ve parçaları, otomatik telefon santralleri, radyolink ve uydu cihazları. tekstil ve dokuma makinaları, tıbbi makine cihazlar, dokumaya elverişli sentetik elyaf ve deriler, plastikten mamul eşya, mineral yakıtlar, kauçuk, eczacılık ürünleri, kıymetli taş ve metaller, suni ve sentetik elyaf ithalatımızda önem arz eden ürünlerdir.


İtalya’nın Türkiye’ye İhracatında başlıca ürünler (EUR)
 

ürün

2002

2003

Değişim

Pay

84-makineler aksam ve parçaları

1,207,067,954

1,519,170,704

25.9

32.8

87-taşıt araç. aksam ve parçaları

241,064,361

391,828,369

62.5

8.5

85-elektrikli mak. ve cihz. aksam ve parçaları

404,790,255

336,273,879

-16.9

7.3

39-plastik ve plastikten eşya

226,561,420

231,221,285

2.1

5.0

27-mineral yakıtlar mineral yağlar ve müstahzarları

161,172,971

214,513,540

33.1

4.6

72-demir-çelik

110,460,696

145,629,264

31.8

3.1

52-pamuk

149,415,229

139,379,244

-6.7

3.0

90-ölçü kontrol, tıbbi aletler ve bunların aksam ve parçarı

81,108,455

101,835,665

25.6

2.2

41-deri ve kösele

113,482,057

101,265,073

-10.8

2.2

73-demir çelikten eşya

74,533,950

92,098,932

23.6

2.0

51-yün, deri, ve hayvan kılıdan yapılmış kumaşlar

84,478,677

88,764,748

5.1

1.9

48-kağıt ve karton ürünleri

80,198,872

87,356,811

8.9

1.9

32- Debagat, boyacılkta kulanılan hülasa,boya,macun ve sakızlar

70,689,850

80,033,320

13.2

1.7

30-Kozmetik Ürünleri

46,644,424

69,603,556

49.2

1.5

71-inci,kıymetli taş ve metall mamulleri

64,149,799

65,292,929

1.8

1.4

55-sentetik elyaf

54,779,270

62,308,478

13.7

1.3

29-organik kimyasal ürünler

56,625,610

56,155,155

-0.8

1.2

38-Muhtelif kiyasal ürünler

46,363,726

51,847,709

11.8

1.1

54-sentetik iplik

52,343,579

51,411,933

-1.8

1.1

40-kauçuk ve kauçuktan eşya

39,520,281

46,952,203

18.8

1.0

94- Mobilya

47,384,565

45,038,719

-4.95

1.0

Toplam ihracat

3,958,727,583

4,625,100,188

16.8

100

 

İhraç Ürünlerimizin İtalya Pazarındaki Durumu

İhraç ürünlerimizin 2003 yılı içerisinde İtalya pazarındaki durumu incelendiğinde, ülkemiz 2003 yılında 40.000 tonluk ihracat ile fındıkta İtalya’nın bir numaralı tedarikçisi konumunda bulunmakta, ayrıca kuru üzüm ve incirde İtalyanın en büyük tedarikçisi konumundadır. Zeytinyağı ihracatında bu yıl gözlenen gerileme nedeniyle ülkemiz İspanya ve Yunanistan’nın ardından 3. tedarikçi konumununu sürdürmekte, makarnalık buğday ihracatımızda gerileme gözlenmiş bu üründe İtalya pazarında ülkemiz Avusturalya, ABD, İspanya ve Yunanistan gibi ülkelerin rekabeti ile karşı karşıya bulunmaktadır.

Sanayi ürünleri itibariyle özellikle tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde ülkemiz İtalya’nın önemli tedarikçileri arasında yer almaktadır. Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucatta mensucatta ülkemiz İtalya’nın en büyük tedarikçisi konumundadır. Sözkonusu ürünlerde İtalyan pazarındaki önemli rakiplerimiz Mısır, Suriye Çin ve Hindistan gibi rakiplerin ihracatı artış göstermiştir.

Benzer bir şekilde sentetik elyaf ve iplik gibi tekstil ürünleri ihracatımızda ülkemizin ihracatı gerilerken Çin Halk Cumhuriyeti İtalya’nın bir numaralı tedarikçisi konumunda bulunmaktadır. Konfeksiyon ürünlerinde örme kumaşta Güney Kore ve Almanya’nın ardından üçüncü büyük tedarikçi, örme giyim eşyasında ise Çin Halk Cumhuriyetinin ardından ikinci tedarikçi durumundadır.Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarlarında Çin, Romanya, Tunus ve Fransa’nın ardından 5. tedarikçi durumundadır.

Ayrıca, İtalya’ya yönelik sanayi ürünleri ihracatımız içerisinde çok önemli yer tutan diğer bir kalem olan çimentoda (klinker ve portland çimento) ülkemiz İtalyanın bir numaralı tedarikçisi konumundadır.

İtalya’ya yönelik ihracatımızdaki geleneksel rekabet gücü yüksek ürünlerimizin yanısıra son yıllarda otomotiv sanayi ürünleri aksam ve parçaları, makine cihazlar, beyaz eşya ve elektrikli cihazlar ihracatında önemli gelişme kaydetmiştir.

Türkiye’deki İtalyan Yatırımları

Son yıllarda İtalyan yatırımcılarının Ülkemize ilgileri önemli ölçüde artmıştır. Nitekim, bundan 15 yıl önce toplam 17 İtalyan Firması ülkemizde faaliyet gösterirken, bu rakam 2003 yılında 251’e yükselmiş ve sözkonusu firmaların sermayesi 875.3 Trilyon TL’ye ulaşmıştır.

Ülkemizdeki Italyan menşeli yabancı sermaye miktarı izinler bazında 1,9 Milyar Dolara ulaşmıştır. İtalyan menşeli yabancı sermayenin toplam yabancı sermaye içindeki payı yüzde 6 ile, tüm ülkeler sıralamasında İtalya 7. sırada yer almaktadır.


İtalyan Firmalarına Verilen Yabancı Sermaye İzinleri (Milyon Dolar)
 

Yıllar

İzin Adedi

İzin Verilen

 

 

Sermaye

1995

46

98.5

1996

39

43.2

1997

64

124.5

1998

59

128.6

1999

42

95.2

2000

45

271.6

2001

54

33.6

2002

66

243.5

2003*

 

30.8

Toplam

415

1913

*Ocak –Haziran

 

Türkiye’de Faaliyette Olan İtalyan Firmaları  

 

Yıllar

Firma

Adedi

 

Mevcut Yab. Ser.

( Milyar TL )

Toplam Yab. Ser. İçinde Payı ( % )

Toplam Sermaye

( Milyar TL )

Yabancı Ser. Payı

( % )

1980

4

0.2

2.5

0.6

38.0

1985

11

8.1

3.9

15.4

52.4

1990

57

957.7

8.8

1,556.3

61.5

1995

118

2,706.1

4.8

5,227.4

51.7

1996

126

3,815.0

3.1

7,262.7

52.5

1997

143

13,779.4

5.5

26,591.7

51.8

1998

157

21,556.2

4.2

34,494.0

62.4

1999

178

43,648.7

5.3

98,965.5

44.1

2000

194

125,455.8

7.5

269,876.2

46.4

2001

219

95,008.1

2.4

186,963.1

50.8

2002

238

412,853.6

6.4

823,986.6

50.1

2003*

249

440,079.5

5.4

875,316.2

50.3

*Ocak –Haziran

 

İtalyan yatırımcıları genel olarak Türkiye’de tüm sektörlerde faaliyette bulunmakta, yoğunluk imalat sanayii ve hizmetler sektörüne yönelmiş bulunmaktadır.Hizmetler (müteaahitlik, bankacılık, sigortacılık , Telecom) sektöründe 112 adet, İmalat sanayinde Otomotiv, elektronik, makine, ilaç ve farmasötik, kimya, lastik, çimento, tekstil, konfeksiyon, çeşitli sektörlerde toplam 118 adet, tarım sektöründe 6 adet, Madencilik alanında 13 adet, enerji sektöründe 2 adet olmak üzere İtalya’nın önde gelen sanayi kuruluşlarının Türkiye’de yatırımları ve temsilcilikleri mevcuttur. Bunlar arasında bazı önemli firmalar Telecom İtalia Mobile, FIAT, IVECO, CHICCO, MERLONI ,De LONGHI, Magnetti Marelli, PİRELLI Spa, Banca di Roma , Ermenegıldo Zegna, Assicurazioni Generali, Astaldı Spa, Trevı Spa, Set Italcementi Group (Set Çimento), Caltagirone Group (Çimentaş), Banca Di Roma, Istıtuto Bancarıo San Paolo Dı Torıno Spa, Barilla Alimentare (Filiz Gıda San.), Menarini Internatıonal (İbrahim Ethem Ulagay), Omron Electronıcs, Sabco Srl. (Nejat Sabuncu Makine Tic. San.), Inelli Plastik, ve Unicredito(Koçbank ) ’dur
.
Özellikle son dönemde telekomünikasyon ve Bankacılık sektöründe İtalya ile işbirliği hızla gelişmektedir. İtalyan mobil telecom şirketi TIM’in Türkiye’de gerçekleştirmiş olduğu Telekomunikasyon yatırımları halihazırda ülkemizdeki yabancı sermayeli en büyük yatırım konumundadır. Son olarak Mayıs 2003 ayı içerisinde Türk Telecom’un Mobil telefon şirketi AYCELL’in %40 hissesini satın alması ile TIM’in Türkiye’de yaşadığı problemler çözüm noktasına gelmiştir.

İki önemli Italyan Bankası Bank Intesa ve Monte Paschi yıl içinde Türkiye’de yatırım yapmak yolunda istekliliklerini dile getirmişler. Garanti Bankası’nın çoğunluk hisselerinin Bank Intesa tarafından satın alınacağı yaklaşık 1,5 Milyar dolarlık anlaşma üzerinde görüşmelere başlanmış olup, birleşme işlemlerinin Eylül 2004’e kadar tamamlanması hedeflenmektedir.
 

 

 

İTALYA'YA İHRAÇ EDİLEN MALLAR

 

İhraç ürünlerimizin 2002 yılı içerisinde İtalya pazarındaki durumu incelendiğinde, Türkiye 2002 yılında 40 bin tonluk ihracat ile fındıkta, ayrıca kuru üzüm ve incirde İtalya’nın en büyük tedarikçisi konumunda bulunuyor. Zeytinyağı ihracatında bu yıl gözlenen gerileme nedeniyle, Türkiye, İspanya ve Yunanistan’ın ardından 3’üncü tedarikçi konumunu sürdürüyor. Makarnalık buğday ihracatımızda ise gerileme gözlenmiış olup, bu üründe İtalya pazarında Türkiye, Avustralya, ABD, İspanya ve Yunanistan gibi ülkelerin rekabeti ile karşı karşıya bulunuyor.

Sanayi ürünleri itibariyle özellikle tekstil ve konfeksiyon ürünlerinde ülkemiz İtalya’nın önemli tedarikçileri arasında yer alıyor. Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucatta ihracatımız 2002 yılında yüzde 28,2 oranında gerilemesine rağmen, İtalya’nın en büyük tedarikçisi konumunda. Sözkonusu ürünlerde İtalyan pazarındaki önemli rakiplerimiz olan Mısır, Suriye Çin ve Hindistan'ın ihracatı artış gösterdi.

Benzer bir şekilde sentetik elyaf ve iplik gibi tekstil ürünlerinde Türkiye’nin ihracatı gerilerken, Çin Halk Cumhuriyeti İtalya’nın bir numaralı tedarikçisi konumunda bulunuyor. Konfeksiyon ürünlerinde örme kumaşta Güney Kore ve Almanya’nın ardından üçüncü büyük tedarikçi, örme giyim eşyasında ise, Çin Halk Cumhuriyeti’nin ardından ikinci tedarikçi durumunda. Örülmemiş giyim eşyası ve aksesuarlarında Çin, Romanya, Tunus ve Fransa’nın ardından 5’inci tedarikçi durumunda bulunuyor.

Ayrıca, İtalya’ya yönelik sanayi ürünleri ihracatımız içerisinde çok önemli yer tutan diğer bir kalem olan çimentoda (klinker ve portland çimento) Türkiye, İtalya’nın bir numaralı tedarikçisi konumunda. 2002 yılında sektörün ihracatında bir miktar azalma gözlenmiş olsa da italyan hükümetinin kabul etmiş olduğu orta dönemli ekonomik altyapı programının uygulamaya konulması ile sektörde beklenen canlanma önümüzdeki dönemde bu sektördeki ihracat imkanlarını artacağına işaret ediyor. Halihazırda, İtalya 40 milyon ton civarındaki tüketimi ile İspanya’nın ardından Avrupa’nın en büyük çimento tüketicisi konumunda olan ülke durumunda bulunuyor.

İtalya’ya yönelik ihracatımızdaki geleneksel rekabet gücü yüksek ürünlerimizin yanı sıra son yıllarda otomotiv sanayi ürünleri aksam ve parçaları, makine cihazlar, beyaz eşya ve elektrikli cihazlar ihracatında önemli gelişme kaydetti. Otomotiv sanayi ürünlerinde Fransa, Almanya, Belçika, İngiltere gibi AB ülkelerinin yanı sıra Japonya, Güney Kore, Polonya gibi ülkeler İtalyan pazarının başlıca tedarikçileri arasında. Ancak Türkiye ihracatını 2000 yılından itibaren yaklaşık 3 misli arttırdı.

2002 yılında İtalya’ya yönelik renkli televizyon ihracatımız ise, miktar bazında iki kat arttı ve Türkiye 2002 yılında 13.5 milyon adet ile İtalya pazarında Fransa ve İspanya’nın ardından üçüncü sırada yer aldı.

Türkiye'nin İtalya'ya ihracatı ile ilgili veriler aşağıda verilmiştir:

İTALYA’YA AYLIK İHRACAT

OCAK-TEMMUZ

(bin dolar) 2003 2004
TARIMSAL ÜRÜNLER 151.596 183.982
Gıda Maddeleri 115.585 145.503
Canlı hayvanlar ve gıda maddeleri 78.077 113.240
Canlı hayvanlar 509 346
Hububat ve mamulleri 797 1.652
Meyve, sebze ve mamulleri 51.589 77.251
Tabii bal, şeker ve mamulleri 2.644 1.101
Hayvan yemleri 18 19
Diğer Gıda Maddeleri 22.520 32.872
İçkiler, tütün ve mamulleri 1.710 937
Alkollü ve alkolsüz içkiler 0 185
Tütün ve mamulleri 1.710 752
Hayvansal ve bitkisel yağlar ve mumlar 35.557 30.998
Yağlı tohumlar ve meyveler 241 329
Tarımsal Hammaddeler 36.011 38.479
Deri, kösele ve ham postlar 5 12
Tabii, sentetik ve rejenere kauçuk 100 28
Tabii mantar ve yuvarlak ağaçlar 275 486
Odun hamuru ve kağıt döküntüleri 7 5
Dokumaya elverişli lifler ve döküntüleri 34.475 36.327
Bitkisel ve hayvansal diğer ham maddeler 1.150 1.621
MADENCİLİK ÜRÜNLERİ 151.917 206.702
Maden cevherleri ve döküntüleri 36.922 46.390
Mineral yakıtlar ve mineral yağlar 73.836 109.769
Petrol ve ürünleri 73.836 109.760
Petrol gazları, doğal gaz 0 9
Demir dışı metaller 41.159 50.544
SANAYİ 1.499.518 2.054.652
Demir ve çelik 152.366 176.441
Kimyasallar 57.211 97.959
Plastikler 14.100 30.528
Eczacılık ürünleri 1.081 843
Diğer kimyasallar 42.030 66.588
Diğer yarı mamuller 191.798 204.927
Hazırlanmış deriler, postlar ve mamulleri 3.456 3.577
Kauçuk mamulleri 51.976 52.909
Mantar ve ağaç mamulleri 9.757 9.017
Kağıt-karton ve kağıt, karton esaslı mamuller 2.215 2.986
Metal dışı mineral mamuller 82.399 81.647
Alçı, çimento vb. inşaat malzemeleri 45.590 42.767
Cam ve cam eşya 30.218 30.843
Diğerleri 6.592 8.037
Metal eşya 41.995 54.792
Makineler ve ulaşım araçları 621.159 980.902
Otomotiv sanayi ürünleri 307.555 560.442
Büro makineleri ve haberleşme cihazları 89.372 146.619
 Diğer makine ve ulaşım araçları 224.232 273.842
Enerji üreten makine 3.168 4.014
Diğer elektriksiz makineler 82.396 110.723
Diğer ulaşım araçları 70.614 83.541
Elektrikli makine ve cihazlar 68.054 75.563
Dokumacılık ürünleri 261.974 309.386
Hazır giyim 161.244 220.815
Deri ve kürkten giyim 4.164 4.610
Diğer giyim eşyası 157.080 216.204
Diğer tüketim malları 53.765 64.224
Sıhhi tesisat, ısıtma ve aydınlatma malzemeleri 17.908 19.883
Mobilyalar 2.164 3.621
Seyahat eşyası 612 422
Ayakkabı 1.790 2.549
Mesleki, bilimsel ölçü ve kontrol cihazları 3.544 2.256
Diğer tüketim malları 27.748 35.492
DİĞER ÜRÜNLER 3.680 5.091

 

ANLAŞMALAR/PROTOKOLLER

 

İkili İlişkilerde Mevcut Anlaşma Ve Protokoller:

Türkiye ile İtalya arasında ekonomik ve ticari ilişkilerin gelişmesine yardımcı olacak bir dizi anlaşma ve protokol bulunuyor. Bunlardan önemli olanları  şöyle;

  • Uluslararası Karayolu Taşımalarına İlişkin Anlaşma (30 Haziran 1971)
  • Ekonomik, Endüstriyel ve Teknolojik İşbirliği Anlaşması (16 Aralık 1976)
  • Tarımsal İşbirliği Protokolü (24 Aralık 1987)
  • Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması (27 Temmuz 1990)
  • Yatırımların Karşılıklı  Teşviki ve Korunması Anlaşması (22 Mart 1995) (Yürürlüğe girmedi)  

Türkiye ile İtalya arasında 1995 yılında imzalanan ancak Parlamento onay prosedürlerinin tamamlanmaması nedeniyle uzun süredir yürürlüğe konulamamış olan yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması İtalyan Parlamentosu’nca onaylanarak 4 Kasım 2003 tarihinde İtalyan resmi gazetesinde yayımlandı. Sözkonusu Anlaşmanın yürürlüğe konulabilmesi için Türkiye’de bu sürecin tamamlanması ve gerekli bildirim prosedürlerin yerine getirilmesi bekleniyor.

Anlaşma Metinleri:

Karayolu Ulaştırması -Geçiş Kotaları-:

AB ile ticaretimizde Trieste limanı başta olmak üzere İtalya ve Türkiye arasında tesis edilmiş ro-ro taşımacılığı büyük önem arz etmektedir. Avrupa’ya ihraç edilen ürünlerin önemli bir kısmı karayolu ile İtalya üzerinden taşınmaktadır. Ayrıca son yıllarda iki ülke ticaret hacminde ortaya çıkan artış neticesinde ikili anlaşmalarla tahsis edilen karayolu ulaştırma kotaları ihtiyaca cevap vermekte yetersiz kalmaktadır. Geçiş belgeleri kotaları yıllık ihtiyacı karşılamamakta ve yıl içinde Kasım, Mayıs ve Ağustos aylarında üç bölüm halinde verilen kotalar zamanında önce tükenmekte ve nakliye firmalarımız ve ihracatçılarımız güçlük ve ilave maliyetlerle karşılaşmaktadır. Bu hususlar Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanımız Sn. Kürşat TÜZMEN ile İtalyan Üretken Faaliyetler Bakanı Sn. Antonio MARZANO arasında 7 Temmuz 2003 tarihinde Palermo’da gerçekleştirilen ikili görüşmede ele alınmış ve İtalayan bakan talebimizin ilgili makamlara iletilerek takip edileceğini ifade etmiştir.

Türkiye - İtalya Kara Ulaştırması Karma Komisyonu’nun son toplantısı 24-25 Eylül 2003 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirilmiştir. Toplantıda 2003 yılı için Türk tarafına ikili transit taşımacılıkta geçerli olmak üzere ilave 4000, İsviçre ve Fransa’ya transit taşımalar için ilave 1000 adet geçiş belgesi sağlanmıştır.

Imzalanan Protokol ile 2004 yılı için Türk tarafına ikili transit taşımacılıkta geçerli olmak üzere 25000 (7000 adeti çevre dostu güvenli taşıtlar için olmak üzere) geçiş belgesi sağlanması için anlaşmaya varılmıştır. Dolayısıyla uzunca bir dönemdir firmalarımız tarafından şikayet konus olan bu sorunun çözümü yolunda önemli bir ilerleme kaydedilmiştir.

KOBİ’ler arasında İşbirliği:

1)    Dönemin Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman Demirel’in 1996 yılı Ekim ayında İtalya’yı resmi ziyareti sırasında KOSGEB ile İtalyan’ın KOBİ’lerini geliştirme ve teşvik  kuruluşu IPI arasında İşbirliği anlaşması imzalanmıştır. Bu çerçevede KOSGEB ile SPI arasındaki çalışmalar sürdürülmektedir.  

2)     İtalyan Hükümeti Tarafından  Üçüncü Ülkelerle İşbirliği ve Yatırımlara Sunulan Finansman İmkanı: İtalyan firmaların yabancı ülkelerde yatırım yapmaları ve ortaklık kurmaları ve ülkeye yabancı sermaye çekmek için çeşitli özendirici yaklaşımlar sergilenmektedir. Özellikle MDAÜ, Akdeniz ülkeleri,  balkanlar ve Türki Cumhuriyetlerinde içinde bulunduğu bir grup (31 Ülke) ülke için karşılıklı yatırımların teşviki amacıyla İtalyan hükümeti tarafından “212 Sayılı Kanun” çerçevesinde her yıl 16-18 Milyon € tutarında karşılıklı projelere hibe yada çok uygun şartlı (24 ay vadeli)  finansman imkanı tanınmaktadır. 2003 yılı içinde sözkonusu mali imkandan Türkiye’nin de yararlandırılması kararlaştırılmış bulunmaktadır. Böylelikle, Türkiye ve İtalya arasında Küçük Orta Ölçekli İşletmeler arasında 400 bin Dolar tavan dahilinde joint venture ve ortak projelerinin desteklenmesi imkanı sağlanacaktır. İtalyan firmaların yabancı ülkelerde yatırım yapmaları ve ortaklık kurmaları ve ülkeye yabancı sermaye çekmek için çeşitli özendirici yaklaşımlar sergilenmektedir. Özellikle MDAÜ, Akdeniz ülkeleri,  balkanlar ve Türki Cumhuriyetlerinde içinde bulunduğu bir grup (31 Ülke) ülke için karşılıklı yatırımların teşviki amacıyla İtalyan hükümeti tarafından “212 Sayılı Kanun” çerçevesinde her yıl 16-18 Milyon € tutarında karşılıklı projelere hibe yada çok uygun şartlı (24 ay vadeli)  finansman imkanı tanınmaktadır. 2003 yılı içinde sözkonusu mali imkandan Türkiye’nin de yararlandırılması kararlaştırılmış bulunmaktadır. Böylelikle, Türkiye ve İtalya arasında Küçük Orta Ölçekli İşletmeler arasında 400 bin Dolar tavan dahilinde joint venture ve ortak projelerinin desteklenmesi imkanı sağlanacaktır.   

Sözkonusu olumlu gelişmeler akabinde  DEİK, İtalya'nın Puglia bölgesindeki Esnaf ve Zanaatkarlar ile Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler Konfederasyonu “Confederazione Nazionale dell'Artigianato e della Piccola e Media Impresa (CNA), Federazione Regionale Puglia", Unindustria Roma'nın danışmanlık firması ECO Srl., projenin yazılmasında önemli katkı sağlayan İtalyan D&D'nın ortak olduğu Consorzio Servizi in Rete, Barletta yerel otoritesi ve projeye IT alanında teknik destek sağlayacak olan Web Studio Spa'nın katıldığı 2 yıllık işbirliği projesine katılmaya karar vermiştir. Sözkonusu proje ilgili Türk ve İtalyan kuruluşları arasında kalıcı bir işbirliğinin kurulmasına katkıda bulunacaktır.   

 

"Territorial Integrated Program - TIP" adıyla tanımlanan ilgili proje teklifi, 31 Temmuz 2003 tarihinde İtalyan Üretim Bakanlığı’na sunulmuştur. İtalyan Dışişleri Bakanlığı ve Üretim Bakanlığı’nın katıldığı bir konsorsiyum tarafından tüm proje teklifleri değerlendirilerek, sözkonusu proje Kasım ayında kabul edilmiştir.

 

Puglia bölgesi özellikle tarım-gıda, makina, tekstil ve konfeksiyon ile mobilya sektörlerinde İtalya'nın hızla gelişen bölgelerindendir ve Türkiye ile sözkonusu sektörlerde ikili işbirliği önem kazanmaktadır. 800,000 euro tutarındaki proje maliyetinin % 50 finansmanının İtalyan Üretim Bakanlığı, kalan bölümünün ise katılımcı kuruluşlar tarafından ayni katkıyla karşılanması öngörülmektedir.  

Türk İtalyan İş Konseyi:

Türk İtalyan İş Konseyi 17 Haziran 1987 tarihinde kurulmuştur. Konseyin Türk Kanadı Başkanı Zeynep Bodur OKYAY, İtalyan Kanadı Başkanı ise Rosolino ORLANDO’dur. Dış İlişkiler Kurulu (DEİK)’nun İtalya’daki muhatabı İtalya Sanayiciler Konfederasyonu “CONFINDUSTRIA”dır. Konsey ticari ilişkiler, ortak yatırımlar, teknolojik işbirliği ve üçüncü ülkelerle işbirliğinin geliştirilmesi amacıyla ortak toplantıların yanısıra çeşitli toplantı ve faaliyetler sürdürmektedir. İki ülke arasında küçük ve orta ölçekli işletmeler arasında işbirliğinin geliştirimesinin önemli bir potansiyel bulunmaktadır. Bu çerçevede, önümüzdeki dönemde İtalya ve Türkiye’de bölgesel ve sektörel işbirliği toplantılarına ağırlık verilmesi önem arz etmektedir. Türk İtalyan İş Konseyinin Altıncı Ortak toplantısı 2002 yılında İstanbul'da yapılmış, önümüzdeki Dönem toplantısının 2003 sonbaharında Milano ve Bologna’da yapılması planlanmaktadır.

İkili İlişkilerde Önem Arz Eden Konular

Karma Komisyon Toplantıları: Türkiye İtalya Ekonomik Sanayi ve Teknik İşbirliği Karma Komisyonu VI. Dönem Toplantısı 14-15 Aralık 1989 tarihlerinde Roma’da toplanmıştır.Bilahare İtalyan tarafının KEK mekanizmasına sıcak bakmaması sonucunda anılan toplantılar gerçekleştirilememiştir.

1997 yılında Dış işleri Bakanlarının girişimleri neticesinde Türkiye İtalya Karma Komisyonu Toplantısı 30 Ocak 1997 tarihinde Roma’da yapılmış ve Komisyonun çalışmalarında iki ülke arasındaki siyasi ve ekonomik konular ele alınmıştır.1997 yılında ilk toplantısı gerçekleştirilen Türkiye - İtalya Karma Komisyonu bu tarihten sonra toplanamamıştır.

İtalya ile siyasi, ekonomik ve ticari ilişkilerimizin ivme kazandığı bu dönemde Avrupa Birliği dönem başkanlığı sıfatı da göz önünde bulundurularak İtalya ile Türkiye arasındaki uzunca bir süredir işletilmeyen ikili mekanizmalara önümüzdeki dönemde işlerlik kazandırılması önem arz etmektedir.

Kaynak: www.dtm.gov.tr

ItalyaOnline.Net/Business